Etikettering

Algemene regels

Sinds 1 juni 2017 moeten alle chemische producten op de Europese markt een etiket dragen dat voldoet aan verordening (EG) nr. 1272/2008 over de indeling, de etikettering en de verpakking van chemische stoffen en mengsels. Ook wie in België een biocide op de markt aanbiedt, moet erop toezien dat het correct wordt ingedeeld, verpakt en geëtiketteerd, volgens de geldende wetgeving. Wat betreft verpakking en etikettering zijn de volgende aspecten heel belangrijk:

• Het etiket mag de consument niet misleiden over de gevaren voor het milieu of voor de gezondheid van mens en dier. Vermeldingen als ‘niet giftig’, ‘onschadelijk’, ‘natuurlijk’, ‘milieuvriendelijk’, diervriendelijk’, ‘biocide met een gering risico’ en alle gelijkaardige vermeldingen zijn strikt verboden, zowel op het etiket als in de reclame. 
• Het etiket mag geen verwarring veroorzaken over de werkzaamheid van het product. 
• Biociden die met voedingswaren, dranken of dierenvoeding verward kunnen worden, moeten zo verpakt worden dat verwarring tot een minimum wordt herleid. 
• Biociden die voor het brede publiek beschikbaar zijn, mogen niet aantrekkelijk zijn voor kinderen en moeten bestanddelen met bijvoorbeeld een vieze geur of smaak bevatten die de consumptie ervan ontmoedigen. 

Biociden moeten altijd afgeleverd worden in hun originele en intacte verpakking. Afzonderlijke verpakkingen verdelen is verboden. Er mogen ook geen wijzigingen worden aangebracht aan de originele verpakking of het etiket. 

Wat moet er op het etiket staan?

Het etiket moet de volgende leesbare en onuitwisbare gegevens bevatten:

• de handelsbenaming van het biocide
• de contactgegevens van de toelatingshouder
• de identiteit van elke werkzame stof en de concentratie ervan in metrieke eenheden (bijvoorbeeld: permethrine 2,2 g/l)
• het registratie-/toelatingsnummer
• de gebruikersgroep waarvoor het biocide bestemd is (groot publiek, professionelen of beide)
• de gevarenpictogrammen, de gevarenaanduidingen (‘hazards’ of H-zinnen), de voorzorgsmaatregelen (P-zinnen) en de signaalwoorden (‘gevaar’ of ‘opgelet’)
• eventuele nanomaterialen die in het product verwerkt zijn en de risico’s die daaraan verbonden zijn. Achter elke vermelding van een nanomateriaal moet tussen haakjes de term <<nano>> staan
• de toepassingen waarvoor het biocide toegelaten is
• de zin ‘Voor gebruik de bijgevoegde gebruiksaanwijzing lezen’, als het product met een bijsluiter wordt geleverd. Indien nodig, worden ook waarschuwingen voor kwetsbare groepen op het etiket gezet.
• het telefoonnummer van het Antigifcentrum

Als het biocide micro-organismen bevat, moet het etiket ook voldoen aan de etiketteringsvoorschriften van de Europese Unie om werknemers te beschermen tegen de risico’s van biologische agentia. 

De volgende gegevens mogen ook op de verpakking of in de bijsluiter vermeld worden, als het etiket niet voldoende ruimte biedt:

• de gebruiksinstructies, hoe vaak het product gebruikt mag worden en de correcte dosering, uitgedrukt in metrieke eenheden. Alle instructies moeten omschreven zijn in begrijpelijke taal, voor elke toepassing die in de toelatings-/registratieakte vermeld staat
• aanwijzingen over mogelijke ongewenste, directe of indirecte bijwerkingen en voor het verlenen van eerste hulp
• instructies om het biocide en de verpakking veilig te verwijderen. Hergebruik van de verpakking kan zo nodig verboden worden
• het lotnummer of de lotaanduiding van het mengsel en de vervaldatum (onder normale opslagomstandigheden)
• het type formulering of mengsel: vloeibaar, korrels, poeder ...
• indien van toepassing: 
  • de tijd die verstrijkt voor het biocide werkzaam wordt 
  • de periode die de gebruiker in acht moet nemen tussen twee behandelingen 
  • de tijd die verstreken moet zijn voor een behandeld product opnieuw gebruikt mag worden/een behandelde ruimte opnieuw betreden mag worden 
  • aanwijzingen voor het ventileren van een behandelde ruimte 
  • aanwijzingen voor een correcte reiniging van het materiaal 
  • voorzorgsmaatregelen die men moet nemen tijdens het gebruik of het transport van een biocide
  • informatie over specifieke gevaren voor het milieu, vooral over het vermijden van waterverontreiniging en het beschermen van organismen waarvoor het biocide niet bedoeld is

Vanaf 2021 moet op het etiket van nieuwe gevaarlijke chemische producten een UFI-code (unieke formule-identificatie) worden aangebracht. Die UFI-code zal vanaf 2025 verplicht zijn voor alle gevaarlijke chemische producten.

Op het etiket moet niet vermeld worden of het biocide tot het gesloten circuit behoort. Biociden van het gesloten circuit moeten wel expliciet vermeld worden op verkoopfacturen en kastickets, met de mededeling: ‘Dit product is een biocide ingedeeld in het gesloten circuit.’ In de brochures ‘Chemische producten: bescherm jezelf, lees het etiket!’ en ‘Lezen voor gebruik kan levens redden’ vindt u meer informatie over de etikettering van chemische producten. 

Bijkomende aanbevelingen

Het Antigifcentrum ontvangt geregeld oproepen over ongelukken met chemische producten, meer bepaald biociden. Als er een ongeluk gebeurt, vinden artsen het soms moeilijk om een product snel en nauwkeurig te identificeren. De etikettering moet daarom met de grootste zorg en in overeenstemming met de wetgeving ontwikkeld worden.

Met deze aanbevelingen ontwerpt u een degelijk etiket:

• Kies een handelsbenaming die een onmiddellijke en ondubbelzinnige identificatie mogelijk maakt. De naam van het product mag niet te algemeen zijn of verwarring met andere, gelijkaardige productnamen veroorzaken. 
• Plaats de productinformatie zo op het etiket dat een onmiddellijke identificatie mogelijk is. Als de productinformatie op een ongeschikte plaats staat en/of in een onduidelijk formaat is opgesteld, kan dat de identificatie belemmeren.
• Vermeld het toelatings-/registratienummer op duidelijke wijze, liefst onder de naam van het product. 
• Vermeld eerder de gebruikelijke naam van de chemische bestanddelen dan de IUPAC-benaming (Internationale Unie voor Zuivere en Toegepaste Scheikunde).
• Vestig de aandacht op de risico’s die verbonden zijn aan het gebruik van het biocide in combinatie met andere producten of de risico’s die niet rechtstreeks voorzien zijn van een gevarenpictogram. Vermeng bijvoorbeeld geen hypochloriet met zuren.